CUMHURBAŞKANINA HAKARET TCK (299)

Madde 299- (1) Cumhurbaşkanına hakaret eden kişi, bir yıldan dört yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.

(2) (Değişik: 29/6/2005 – 5377/35 md.) Suçun alenen işlenmesi hâlinde, verilecek ceza altıda biri oranında artırılır.

(3) Bu suçtan dolayı kovuşturma yapılması, Adalet Bakanının iznine bağlıdır.

 Madde Gerekçesi

Cumhurbaşkanının Devleti temsil etmesi ve Anayasada belirtilen görev ve yetkileri göz önüne alınarak onun kişiliğine yöneltilen hareketin bir bakıma Devlet kuvvetleri aleyhine cürümlerden sayılması gerektiği düşüncesinden hareketle bu madde kaleme alınmış ve Cumhurbaşkanına karşı hakaret müstakil bir suç hâline getirilmiştir.

Maddenin ikinci fıkrasında, cumhurbaşkanına hakaretin alenen ya da basın ve yayın yoluyla işlenmesi, bu suçun bir nitelikli hâli olarak kabul edilmiştir.

Üçüncü fıkraya göre, bu suçtan dolayı kovuşturma yapılması, Adalet Bakanının iznini gerektirmektedir. Hakaret suçlarının niteliği gereği, suçun böylece bir kovuşturma koşuluna bağlanmasının uygun olacağı düşünülmüştür.

I. KORUNAN MENFAAT VE HUKUKÎ NİTELİK

Anayasa’nın 104. maddesi uyarınca Cumhurbaşkanı, Devletin başı olup Türkiye Cumhuriyeti ile Türk Milletinin bütünlüğünü temsil eder. Kamu görevlileri hiyerarşisinde Cumhurbaşkanına tanınan bu olağanüstü statü, onun şahsının görev ve sıfatıyla özdeşleşmesine yol açmaktadır. Bu nedenle, saldırı yalnızca makama değil, doğrudan kişiliğe yönelse dahi, Cumhurbaşkanına hakaret eyleminin “Kişilere Karşı Suçlar” başlığı altında değil, Devlete karşı işlenen fiiller arasında düzenlenmesi yerinde görülmüştür. Kanun koyucu da aynı düşünceyle hareket etmiş ve Cumhurbaşkanına hakaret suçunu Devlete karşı suçlar arasında konumlandırmıştır. Böylece korunan hukuksal değer, Cumhurbaşkanlığı makamının saygınlığı üzerinden somutlaşan devlet otoritesidir. Gerçekte, devlete yönelik kimi suçlarda mağdur, makamı temsil eden kişi olmasına rağmen, hukuken korunan yarar devletin siyasal iktidar yapısıdır; bireyin menfaati ikinci planda kalmaktadır.

Suçun düzenlendiği TCK Dördüncü Kısım, Üçüncü Bölüm başlıkları ile koruduğu menfaat birlikte değerlendirildiğinde; bu fiilin, Devletin saygınlığına yönelik saldırılar kapsamında ele alınması gerektiği açıktır.

II. SUÇUN UNSURLARI

1. Fail ve Mağdur

Suçun faili herhangi bir gerçek kişi olabilir. Failin kamu görevlisi olması, suçun niteliği ve yaptırım bakımından bir farklılık yaratmaz. Eylem doğrudan kişiliğe yöneldiğinden mağdur, bizzat Cumhurbaşkanıdır.

2. Fiil

A. Hakarete Maruz Kişinin Cumhurbaşkanı Olması

Suç, Cumhurbaşkanına hakaret suretiyle vücut bulur. Bu nedenle fiilin, görevde bulunan bir Cumhurbaşkanına yönelmiş olması şarttır.

Suçun oluşumu bakımından, Cumhurbaşkanlığı sıfatının kazanıldığı ve sona erdiği tarihler önemlidir. Anayasa’nın 102. maddesi seçimi, 103. maddesi ise TBMM önünde yapılacak andı düzenler. And içme anına dek önceki Cumhurbaşkanı görevini sürdürür. Yargıtay da eski kanun döneminde verdiği bir kararında Cumhurbaşkanlığı sıfatının and içme ile başlayacağını vurgulamıştır:

“Cumhurbaşkanı, Anayasa’nın 103. maddesi uyarınca and içmeden görevine başlayamaz ve Devleti temsil edemez. Sıfat, yetki ve görev birbirinden ayrı düşünülemez… Suç tarihinde bu sıfatı taşımayan kişi bakımından TCK 158 uygulanamaz.”

Öte yandan, görevde iken sağ bulunan kişiye yöneltilen hakaret 299. madde kapsamında cezalandırılır. Görev süresi içinde dahi olsa, suç tarihinde vefat etmiş bir kişiye yönelik hakaret ise TCK 130 (ölenin hatırasına hakaret) kapsamındadır. Cumhurbaşkanlığı görevi sona eren kimseye yöneltilen hakaret de 125. maddedeki genel hakaret suçunu oluşturur.

B. Hakaret Unsuru

Maddede hakaret kavramı tanımlanmamış olup, TCK 125 hükümleri kıyasen uygulanmalıdır.

İlgili maddeye göre hakaret; bir kimsenin onur, şeref ve saygınlığını rencide edebilecek fiil veya olgu isnadı yahut sövme suretiyle gerçekleştirilebilir.

Fiil isnadı; kişiye belirli bir suç, kabahat ya da ahlaka aykırı eylem atfetmektir. Fiil isnadının olgu isnadından farkı, zaman, yer ve şahıs gibi unsurlarla eylemin somutlaştırılmasıdır. Örneğin “Geçen yıl ilçedeki kuyumcu soygununa karıştığını biliyorum” ifadesi fiil isnadıdır. Buna karşılık “Senin işin gücün dolandırıcılık” sözünde somut fiil belirtilmediğinden olgu isnadı söz konusudur.

Hakaret, kişiye küçültücü sıfat isnadı yahut değer yargısı yöneltilmesi (sövme) şeklinde de gerçekleşebilir: “Hırsızın tekisin”, “sahtekâr”, “alçak” vb.

TCK 125’ten farklı olarak TCK 299 yüz yüze veya gıyapta hakaret ayrımı yapılmamıştır; her iki hâl de suçu oluşturur. Ayrıca gıyapta hakaret bakımından belli sayıda kişiyle ihtilat şartı aranmaz; bir kişinin dahi duyması yeterlidir.

Cumhurbaşkanına hakaret suçunda serbest hareketli bir yapı benimsenmiştir; söz, yazı, çizim, resim, hareket ve benzeri davranışlarla işlenebilir. Telefon, mektup, basın-yayın ya da diğer iletişim araçlarıyla gerçekleştirmek de mümkündür. Ancak basın veya medya yoluyla işlenen hakaretler aleniyet sebebiyle ikinci fıkranın uygulama alanına girer.

Daha önce yayımlanmış ve hatta mahkûmiyet konusu olmuş bir karikatür ya da yazının yeniden yayımlanması yeni bir suç oluşturur.

Birinci fıkrada öngörülen basit şeklin uygulanabilmesi için fiilin aleni olmaması gerekir. Aleniyet, ikinci fıkrada ağırlaştırıcı sebep olarak düzenlenmiştir.

C. Görevle Bağlantının Aranmaması

Suçun Devletin saygınlığına karşı işlenmesi sebebiyle, eylemin Cumhurbaşkanının göreviyle bağlantılı olması gerekmez. Hakaretin makamla ilgili veya tamamen özel yaşama dair olması sonucu değiştirmez. Madde gerekçesi, Cumhurbaşkanının şahsı ile makamının bütünleştiğini açıkça ifade eder. Failin saik veya amacı da önem taşımaz. Örneğin sarhoş bir failin adliye önünde “Atatürk’ün de, Kenan Evren’in de …” şeklinde küfretmesi suçtur. Aynı şekilde Cumhurbaşkanına “Amerikan kuklası” demek de kişiyi güdümsüz biri olarak nitelediği için hakaret sayılmıştır.

3. Suçun Alenen İşlenmesi (TCK m.299/2)

Aleniyet cezayı ağırlaştırıcı nedendir. 5377 sayılı Kanun değişikliği öncesinde basın-yayın yoluyla işlenenlerle diğer aleniyet hâlleri arasında ayrım vardı; değişiklik sonrası her iki durum için de aynı artırım oranı kabul edilmiştir.

Aleniyet, fiilin gizli olmayıp belirsiz sayıdaki kimsenin öğrenebileceği şekilde işlenmesidir. Öğretide “suçun kamuya yayılabilecek biçimde icrası” şeklinde tanımlanır. Çok sayıda kişinin fiilen öğrenmesi şart değildir; öğrenme imkânının olması yeterlidir. Yer itibarıyla (meydan, sokak, park) veya kullanılan araç itibarıyla (basın, radyo, televizyon, internet) aleniyet gerçekleşebilir. Yargıtay’a göre “aleniyet, suçun başkaları tarafından görülüp işitilebilecek surette işlenmesidir; fiilen görülüp işitilmesi aranmaz”.

Buna göre halka açık mekânda yüksek sesle dile getirilen veya internet ortamında yapılan hakaret ikinci fıkrayı gündeme getirir. Özel ev, yüksek duvarlı avlu veya makam odası gibi yerler ise aleni sayılmaz.

Basın yoluyla işlenen suçlarda fail, 5187 sayılı Basın Kanunu m.11’e göre belirlenir; kural olarak eser sahibi sorumludur. Bu suçlarda dava açma süreleri Kanunun 26. maddesinde düzenlenmiştir: Günlük yayınlarda iki ay, diğerlerinde dört ay.

TRT yayınları bakımından 2954 sayılı Kanun m.28/son uyarınca, yayının yapıldığı tarihten itibaren 60 gün içinde açılmayan davalar dinlenmez. Madde, yalnızca önceden kaydedilmiş yayınlara ilişkindir; canlı yayında genel hükümler geçerlidir.

Özel radyo ve televizyonlar yönünden 3984 sayılı Kanun sorumluluğa dair özel hüküm içermediğinden, TCK 37-40 uygulanır.

 

4. Hukuka Aykırılık

Suç, tipik eylemin bilerek ve istenerek gerçekleştirilmesiyle hukuka aykırıdır. Hakaret özünde fikir açıklaması niteliği taşıdığından; ifade özgürlüğü, eleştiri hakkı, basın hürriyeti gibi değerlerle çatışabilir. TCK 26’da öngörülen hukuka uygunluk nedenleri kapsamında, kaba ve rahatsız edici dahi olsa salt düşünce açıklamaları suç teşkil etmez. Somut olayda korunan yarar ile ifade özgürlüğü arasında hassas bir denge kurulmalıdır.

Yargıtay’ın bu dengeye ilişkin kararlarında vurguladığı üzere:

“Konuşmanın içinden kimi kelimeler seçilip olumsuz anlamları üzerinden değerlendirme yapılması, konuşmanın bütününden koparılması suretiyle Cumhurbaşkanına hakaret tespiti yapılamaz. Cumhurbaşkanlığı, temsil ettiği saygın makama rağmen özgürlükçü sistemlerde eleştiriye açıktır. Sanığın konuşması bütün halinde incelendiğinde siyasî eleştiri sınırlarını aşmamaktadır; suç unsuru yoktur.”

III. MANEVÎ UNSUR

Cumhurbaşkanına hakaret yalnızca kastla işlenebilir; taksir ihtimali yoktur. Failin eyleminin hakaret oluşturduğunu bilmesi ve istemesi, genel kastın varlığı için yeterlidir; özel kast aranmaz.

IV. SUÇUN DEĞİŞİK GÖRÜNÜM BİÇİMLERİ

1. Teşebbüs

Hakaret suçu sırf hareket suçudur; hareketin tamamlandığı anda oluşur. Bununla birlikte, bölünebilir hareketlerde teşebbüs teorik olarak mümkündür.

2. İştirak

TCK’daki genel iştirak hükümleri burada da geçerlidir. Bir kişiyi hakaret etmeye azmettiren veya yardım edenler ilgili hükümler uyarınca cezalandırılır. Örneğin mektupla yapılan hakarette birlikte mektup yazanlar müşterek faildir.

3. İçtima

Failin değişik zamanlarda gerçekleştirdiği çok sayıda hakaret, suç çokluğu doğurur. Aralarında tek bir suç işleme kararı varsa TCK m.43/1 uygulanır; aksi hâlde her fiil ayrı suç sayılır.

4. Kovuşturma ve Görev

A. Genel Esaslar

Suç, şikâyete tabi değildir; Cumhuriyet savcılığı re’sen soruşturma yapar. Ancak kovuşturma Adalet Bakanının iznine bağlıdır. Makamın siyasi niteliği ve Devleti temsil görevi dolayısıyla kamu yararının gerektirdiği hâllerde yargılama yapılmaması adına bu izin şartı öngörülmüştür.

Savcılık, eylemin Cumhurbaşkanına hakaret olup olmadığını araştırmalı, yeterli şüphe bulunmuyorsa kovuşturmaya yer olmadığı kararı vermelidir. Yeterli şüphe hâlinde dosya izin için Adalet Bakanlığına sunulur. Görevli mahkeme asliye ceza mahkemesidir.

YARGITAY KARARLARI

YARGITAY CEZA GENEL KURULU E. 2017/16-1162 K. 2023/123 T. 1.3.2023 • CUMHURBAŞKANINA HAKARET SUÇU ( Sanığın Gazeteci Olması Kitaptaki İbarelerin Demokratik Toplumun Zorunlu Unsurlarından Olan Eleştirme Yorumlama İşlevi ve Anayasa’nın 26 Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 10. Maddeleri Gözetildiğinde Kitap İçeriğinin İfade ve Basın Özgürlüğü Kapsamında Kaldığından Cumhurbaşkanına Hakaret Suçunun Unsurları İtibarıyla Oluşmadığının Kabul Edilmesi Gerektiği ) • İFADE VE BASIN ÖZGÜRLÜĞÜ KAPSAMINDA KALAN İFADELER ( Cumhurbaşkanına Hakaret Suçunun Unsurları İtibarıyla Oluşmadığı – Sanığın Gazeteci Olması Kitaptaki İbarelerin Demokratik Toplumun Zorunlu Unsurlarından Olan Eleştirme Yorumlama İşlevinde Olması ) • DÜŞÜNCE ÖZGÜRLÜĞÜ ( İfade Özgürlüğü Sadece Lehte Olduğu Kabul Edilen veya Zararsız veya İlgilenilmeye Değmez Görülen Haber ve Düşünceler İçin Değil Devletin veya Nüfusun Bir Bölümünün Aleyhinde Olan Onları Rahatsız Eden Haber ve Düşünceler İçin de Uygulanacağı ) • ELEŞTİRİ ( Eleştirinin Doğasından Kaynaklanan Sertlik Suç Oluşturmaz Eleştirinin Övgü Olmamasına Göre Sert Kırıcı ve İncitici Olması da Doğal Olup Cumhurbaşkanı’na Hakaret Suçundan Mahkûmiyetin Zorunlu Bir Toplumsal İhtiyaca Karşılık Gelip Gelmediği ve Gerçekleşmesi Amaçlanan Meşru Amaçla Orantılı Olup Olmadığı Açısından Siyasetçilerin Kamuoyunca Tanınan Kişilerin ve Kamusal Yetki Kullanan Görevlilerin Gördükleri İşlev Nedeniyle Daha Fazla Eleştiriye Katlanmak Durumunda Oldukları ve Bunlara Yönelik Eleştirinin Sınırlarının Çok Daha Geniş Olduğu )

YARGITAY CEZA GENEL KURULU E. 2017/16-1160 K. 2022/331 T. 10.5.2022 • CUMHURBAŞKANINA HAKARET ( Sanığın Gazeteci Olması Olayın Gerçekleşme Koşulları ve Demokratik Toplumun Zorunlu Unsurlarından Olan Eleştirme Yorumlama İşlevi ve Anayasanın 26 Avrupa İnsan Hakları Sözleşemesinin 10. Maddeleri Gözetildiğinde Yazı İçeriklerinin İfade ve Basın Özgürlüğü Kapsamında Kaldığından Suçun Unsurları İtibarıyla Oluşmadığı ) • DÜŞÜNCE ÖZGÜRLÜĞÜ VE ELEŞTİRİ HAKKI ( Cumhurbaşkanı’na Hakaret Suçundan Mahkûmiyetinin Zorunlu Bir Toplumsal İhtiyaca Karşılık Gelip Gelmediği ve Gerçekleşmesi Amaçlanan Meşru Amaçla Orantılı Olup Olmadığı Açısından Siyasetçilerin Kamuoyunca Tanınan Kişilerin ve Kamusal Yetki Kullanan Görevlilerin Gördükleri İşlev Nedeniyle Daha Fazla Eleştiriye Katlanmak Durumunda Oldukları ve Bunlara Yönelik Eleştirinin Sınırlarının Çok Daha Geniş Olduğu ) • KAMUYA MAL OLMUŞ KİŞİLERİN DİĞER İNSANLARA NAZARAN AĞIR ELEŞTİRİLERE DAHA FAZLA KATLANMAK ZORUNDA OLMASI ( Sanığın Gazeteci Olması Olayın Gerçekleşme Koşulları ve Demokratik Toplumun Zorunlu Unsurlarından Olan Eleştirme Yorumlama İşlevi ve Anayasanın 26 Avrupa İnsan Hakları Sözleşemesinin 10. Maddeleri Gözetildiğinde Yazı İçeriklerinin İfade ve Basın Özgürlüğü Kapsamında Kaldığından Cumhurbaşkanına Hakaret Suçunun Unsurları İtibarıyla Oluşmadığı )

YARGITAY CEZA GENEL KURULU E. 2018/16-197 K. 2022/281 T. 19.4.2022 • CUMHURBAŞKANINA HAKARET ( Sanığın Emniyet Müdürlüğü İnternet Adresine Kendisine Ait Telefon Hattından Hakaret İçerikli Mesajlar Gönderdiği/“Çakal” İbaresinin Mağdurun Onur Şeref ve Saygınlığını Rencide Edici Boyuta Ulaştığı ve Atılı Suçtan Cezalandırılmasının İsabetli Olduğu Ancak Suçun Niteliği de Dikkate Alındığında Temel Cezanın Alt Sınırdan Fazlaca Uzaklaşılarak Belirlenmesinin Oluşa ve Dosya Kapsamına Uygun Olmadığı ve Ayrıca Diğer Mesajların Kaba ve Rahatsız Edici Sözler Olmakla Birlikte Suç Oluşturmayacağından Sanık Hakkında Zincirleme Suç Hükümlerinin Uygulanamayacağı ) • ZİNCİRLEME SUÇ ( Sanığın Emniyet Müdürlüğü İnternet Adresine Kendisine Ait Telefon Hattından Hakaret İçerikli Mesajlar Gönderdiği/“Çakal” İbaresinin Mağdurun Onur Şeref ve Saygınlığını Rencide Edici Boyuta Ulaştığı Ancak Diğer Mesajlar Kaba ve Rahatsız Edici Sözler Olmakla Birlikte Suç Oluşturmayacağından Sanık Hakkında Zincirleme Suç Hükümlerinin Uygulanamayacağına Karar Verilmesi Gereği ) • “ÇAKAL” İBARESİNİN ŞEREF VE SAYGINLIĞI RENCİDE EDİCİ BOYUTA ULAŞMASI ( Sanığın Mesajında Yer Alan “Çakal” İbaresinin Mağdurun Onur Şeref ve Saygınlığını Rencide Edici Boyuta Ulaştığı ve Atılı Cumhurbaşkanına Hakaret Suçundan Cezalandırılmasının İsabetli Olduğu Ancak Suçun Niteliği de Dikkate Alındığında Meydana Gelen Zarar ve Tehlikenin Ağırlığı Cumhurbaşkanına Hakaret Suçu Bakımından Üst Sınırdan Ceza Tayini İçin Temel Cezanın Alt Sınırdan Fazlaca Uzaklaşılarak Belirlenmesinin Oluşa ve Dosya Kapsamına Uygun Olmadığı ) • ORANTILILIK İLKESİ ( Sanığın “Bu Ülkede … Çakalına Yer Yok” Şeklindeki Mesajında Yer Alan “Çakal” İbaresinin Mağdurun Onur Şeref ve Saygınlığını Rencide Edici Boyuta Ulaştığı Ve Atılı Cumhurbaşkanına Hakaret Suçundan Cezalandırılmasının İsabetli Olduğu Ancak Suçun Niteliği de Dikkate Alındığında Meydana Gelen Zarar ve Tehlikenin Ağırlığı Cumhurbaşkanına Hakaret Suçu Bakımından Üst Sınırdan Ceza Tayini İçin Temel Cezanın Alt Sınırdan Fazlaca Uzaklaşılarak Belirlenmesinin Orantılılık İlkesiyle Bağdaşmadığı )

YARGITAY CEZA GENEL KURULU E. 2017/16-1152 K. 2022/28 T. 18.1.2022 • CUMHURBAŞKANINA HAKARET SUÇU ( Olayın Gerçekleşme Koşulları İle Birlikte Sanığın Amacı da Gözetildiğinde Sanığın Yapıldığı İddia Olunan Anlaşmalardan Hareketle Cumhurbaşkanının Şahsına Değil Eylemlerine İlişkin Eleştiride Bulunduğu Cumhurbaşkanına Hakaret Suçunun Unsurları İtibarıyla Oluşmadığının Kabul Edilmesi Gerektiği ) • SOSYAL MEDYA PAYLAŞIMLARI ( Sosyal Paylaşım Sitesinde Cumhurbaşkanına Atfen Yazılar Yazan ve Bunu Site Kullanıcıları İle Paylaşan Sanığın Amacı da Gözetildiğinde Sanığın Yapıldığı İddia Olunan Anlaşmalardan Hareketle Cumhurbaşkanının Şahsına Değil Eylemlerine İlişkin Eleştiride Bulunduğu Cumhurbaşkanına Hakaret Suçunun Unsurları İtibarıyla Oluşmadığı ) • SİYASİLERE YÖNELİK ELEŞTİRİLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ ( Siyasetçilerin Kamuoyunca Tanınan Kişilerin ve Kamusal Yetki Kullanan Görevlilerin Gördükleri İşlev Nedeniyle Daha Fazla Eleştiriye Katlanmak Durumunda Oldukları ve Bunlara Yönelik Eleştirinin Sınırlarının Çok Daha Geniş Olduğu – Cumhurbaşkanına Hakaret Suçunun Unsurları İtibarıyla Oluşmadığının Kabulü Gerektiği )

YARGITAY CEZA GENEL KURULU E. 2017/16-1106 K. 2021/481 T. 19.10.2021 • CUMHURBAŞKANINA HAKARET ( Sanığın Konuşma İçeriği Bir Bütün Olarak Değerlendirildiğinde Sözlerinin Ağır Eleştiri Niteliğinde Olup Mağdurun Onur Şeref ve Saygınlığını Rencide Edici Boyuta Ulaşmadığı Bu Nedenle Sanığa Atılı Cumhurbaşkanına Hakaret Suçunun Unsurları İtibarıyla Oluşmadığı ) • DÜŞÜNCE VE KANAAT ÖZGÜRLÜĞÜ ( Cumhurbaşkanına Hakaret – Demokratik Bir Toplumda Siyasetçilere Diğer Siyasetçileri Hükûmet Mensuplarını ve Kamu Görevlilerini Eleştirme ve Onlar Hakkında Yorum Yapma Hakkı Tanınmış Olduğu Seçmenlerini Temsil Eden Onların Taleplerini Endişelerini ve Düşüncelerini Politik Alana Aktaran ve Çıkarlarını Savunan Seçilmiş Kimseler İçin İfade Özgürlüğünün Özellikle Değerli Olduğu Bu Sebeple Müdahale Eğer Bir Siyasetçinin İfade Özgürlüğüne Yönelik İse Başvuruların Çok Daha Sıkı Bir Denetimden Geçirilmesi Gerektiği ) • CUMHURBAŞKANINA YÖNELİK “HANGİ PROJESİN SEN NESİN GİT KARDEŞİM OTUR ÇOLUĞUNUN ÇOCUĞUNUN YANINDA AYAKKABI KUTULARINDAKİ PARAYI SAY” ŞEKLİNDE SÖZLER SARFEDİLMESİ ( Cumhurbaşkanına Hakaret – Sanığın Konuşma İçeriği Bir Bütün Olarak Değerlendirildiğinde Sözlerinin Ağır Eleştiri Niteliğinde Olup Mağdurun Onur Şeref ve Saygınlığını Rencide Edici Boyuta Ulaşmadığı Bu Nedenle Sanığa Atılı Cumhurbaşkanına Hakaret Suçunun Unsurları İtibarıyla Oluşmadığının Kabul Edilmesi Gereği )

YARGITAY 4. CEZA DAİRESİ E. 2021/30210 K. 2021/27719 T. 25.11.2021 • HAKARET SUÇU ( Suça Sürüklenen Çocuğun Eyleminin TCK’nın 299/1. Maddesinde Tanımlanan Cumhurbaşkanına Hakaret ve Aynı Kanun’un 125/1. Maddesinde Düzenlenen Hakaret Suçlarını Oluşturduğu – Bu Nedenle Aralarında Hukuki ve Fiili İrtibat Bulunan Her İki Dosyanın Birleştirilerek TCK’nın 44. Maddesi Uyarınca Suça Sürüklenen Çocuğun En Ağır Cezayı Gerektiren Cumhurbaşkanına Hakaret Suçundan Cezalandırılması Gerektiği ) • ARALARINDA HUKUKİ VE FİİLİ İRTİBAT BULUNAN HER İKİ DOSYANIN BİRLEŞTİRİLMESİ ( Ssçun Eyleminin TCK’nın 299/1. Maddesinde Tanımlanan Cumhurbaşkanına Hakaret ve Aynı Kanun’un 125/1. Maddesinde Düzenlenen Hakaret Suçlarını Oluşturduğu – Bu Nedenle Belirtilen İki Dosyanın Birleştirilerek TCK’nın 44. Maddesi Uyarınca Ssçun En Ağır Cezayı Gerektiren Cumhurbaşkanına Hakaret Suçundan Cezalandırılması Gerektiği/Aynı Eylem Nedeniyle İki Ayrı Suçtan Mahkumiyet Hükümleri Kurulup HAGBna Karar Verilmesinin Hukuka Aykırı Olduğu ) • TEMEL CEZANIN TAKDİRİ ( Dosyadaki Nüfus Kayıt Belgesine Göre, Suçun İşlendiği Tarihte 15 Yaşını Bitirip 18 Yaşını Doldurmayan Suça Sürüklenen Çocuğa Verilen Hapis Cezasında 5237 Sayılı TCK’nın 31/3. Maddesi Gereğince İndirim Yapılması Gerektiği Gözetilmeden Fazla Ceza Tayin Edilmesi ile Ayrıca 3 Yıl Yerine 5 Yıl Denetim Süresi Belirlenmesinin Hukuka Uygun Bulunmadığı – Kararın Bozulması Gerektiği )

YARGITAY 4. CEZA DAİRESİ E. 2022/9622 K. 2025/5206 T. 18.3.2025 • CUMHURBAŞKANINA HAKARET SUÇU ( Sanığın Paylaşımı Dışındaki Sözlerinin Muhatabının Onur Şeref ve Saygınlığını Rencide Edici Boyutta Olmayıp Nezaket Dışı Kaba Söz ve Ağır Eleştiri Niteliğinde Olduğu ve Cumhurbaşkanına Hakaret Suçunun Unsurlarının Oluşmadığı ) • HAKARET ( Sanığın Katılan Binalı Yıldırım’a Yönelik Paylaşımındaki Fotoğraf ve Sözlerin Katılanın Onur Şeref ve Saygınlığını Rencide Edici Boyutta Olmayıp Rahatsız Edici Ağır Eleştiri Niteliğinde Olduğu Dolayısıyla Hakaret Suçunun Unsurları İtibarıyla Oluşmadığı Gözetilmeden Sanığın Beraati Yerine Mahkûmiyetine Karar Verilmesinin İsabetsizliği ) • FİKRİ İÇTİMA ( Sanık Hakkında Aynı Olay Kapsamında Cumhurbaşkanına Hakaret ve Katılanlara Karşı Hakaret Suçlarından Ayrı Ayrı Mahkumiyet Hükmü Verildiğinin Anlaşılması ve Tek Eylemle Cumhurbaşkanına Hakaret İle Kamu Görevlisine Karşı Görevinden Dolayı Hakaret Suçlarının Birlikte İşlenmesi Halinde 5237 S. Kanun’un 44. Md. Gereğince Daha Ağır Ceza Öngören 5237 S. Kanun’un 299. Md. Uyarınca Hüküm Kurulması Gerektiği )

YARGITAY 4. CEZA DAİRESİ E. 2022/16778 K. 2025/4752 T. 12.3.2025 • CUMHURBAŞKANINA HAKARET VE TÜRK MİLLETİNİ TÜRKİYE CUMHURİYETİ DEVLETİNİ DEVLETİN KURUM VE ORGANLARINI AŞAĞILAMA SUÇLARI ( Tek Eylemle Atılı Suçları Birlikte İşleyen Sanık Hakkında 5237 Sayılı Kanun’un 44. Maddesi Gereğince Daha Ağır Hüküm İçeren 5237 Sayılı Kanun’un 299. Maddesi Uyarınca Hüküm Kurulması Gereği Gözetilmeden 5237 Sayılı Kanun’un 44. Maddesi Kapsamında Kaldığı Nazara Alınmadan Kurulan Hükmün Bozma Gerektirdiği ) • FİKRİ İÇTİMA ( Tek Eylemle Cumhurbaşkanına Hakaret Türk Milletini Türkiye Cumhuriyeti Devletini Devletin Kurum ve Organlarını Aşağılama ve Hakaret Suçlarının Birlikte İşleyen Sanık Hakkında 5237 Sayılı Kanun’un 44. Maddesi Gereğince Daha Ağır Hüküm İçeren 5237 Sayılı Kanun’un 299. Maddesi Uyarınca Hüküm Kurulması Gereği )

YARGITAY 4. CEZA DAİRESİ E. 2022/6594 K. 2025/3034 T. 18.2.2025 • CUMHURBAŞKANINA HAKARET SUÇU ( Davaya Konu Kalıplaşmış Slogan Şeklindeki Sözlerin Rahatsız Edici Nezaket Dışı Davranış Niteliğinde Olduğu/Bu İtibarla Hakaret Suçunun Unsurlarının Oluşmadığı – Sanıkların Beraatine Karar Verilmesi Gereği ) • KALIPLAŞMIŞ SLOGAN ŞEKLİNDEKİ SÖZLER ( Mağdurun Onur Şeref ve Saygınlığını Rencide Edici Boyutta Olmayıp Rahatsız Edici Nezaket Dışı Davranış Niteliğinde Olduğu Gözetilmeden Sanıkların Mahkûmiyetine Karar Verilmesinin Hatalı Olduğu )

YARGITAY 4. CEZA DAİRESİ E. 2021/39559 K. 2024/13905 T. 4.11.2024 • CUMHURBAŞKANINA HAKARET SUÇU ( Sanığın Olayda Kamu Görevlisi Olan Polis Memurlarına ve Cumhurbaşkanına Hakarette Bulunduğunun Anlaşılması Karşısında Cumhurbaşkanına Hakaret İle Hakaret Suçunun Birlikte İşlenmesi Halinde 5237 SK 299. ve 125. Maddeleri İhlal Edilmesine Karşın Eylemin Tek Olması Nedeniyle Sanığın Hukukî Durumunun 5237 SK 44. Maddesi Uyarınca Farklı Neviden Fikri İçtima Hükümleri Kapsamında Değerlendirilmesi ve Fikri İçtima Hükümleri Uyarınca da Sanığın Daha Ağır Hüküm İçeren Cumhurbaşkanına Hakaret Suçundan Cezalandırılması Gerektiği ) • HAKARET ŞUÇU ( Sanığın Olayda Kamu Görevlisi Olan Polis Memurlarına ve Cumhurbaşkanına Hakarette Bulunduğunun Anlaşılması Karşısında Cumhurbaşkanına Hakaret İle Hakaret Suçunun Birlikte İşlenmesi Halinde 5237 SK 299. ve 125. Maddeleri İhlal Edilmesine Karşın Eylemin Tek Olması Nedeniyle Sanığın Hukukî Durumunun 5237 SK 44. Maddesi Uyarınca Farklı Neviden Fikri İçtima Hükümleri Kapsamında Değerlendirilmesi ve Fikri İçtima Hükümleri Uyarınca da Sanığın Daha Ağır Hüküm İçeren Cumhurbaşkanına Hakaret Suçundan Cezalandırılması Gereği ) • FARKLI NEVİ’DEN FİKRİ İÇTİMA ( Cumhurbaşkanına Hakaret Suçu – Sanığın Olayda Kamu Görevlisi Olan Polis Memurlarına ve Cumhurbaşkanına Hakarette Bulunduğunun Anlaşılması Karşısında Cumhurbaşkanına Hakaret İle Hakaret Suçunun Birlikte İşlenmesi Halinde 5237 SK 299. ve 125. Maddeleri İhlal Edilmesine Karşın Eylemin Tek Olması Nedeniyle Sanığın Hukukî Durumunun 5237 SK 44. Maddesi Uyarınca Farklı Neviden Fikri İçtima Hükümleri Kapsamında Değerlendirilmesi ve Fikri İçtima Hükümleri Uyarınca da Sanığın Daha Ağır Hüküm İçeren Cumhurbaşkanına Hakaret Suçundan Cezalandırılması Gerekeceği ) • DOSYALARIN BİRLEŞTİRİLMESİ ( Cumhurbaşkanına Hakaret Suçundan Tefrik Edilerek Yapılan Soruşturma Sonucu Açılan Davada Sanığın Mahkumiyetine Karar Verildiği ve İstinaf Formu Düzenlendiğinin Anlaşılması Karşısında Akıbeti Araştırılacağı/Kesinleşmemiş Olması Durumunda Dosyaların Birleştirilmesi Kesinleştiğinin Tespit Edilmesi Halinde Cumhurbaşkanına Hakaret Suçundan Kesinleşen Hükümdeki Cezanın Sonuç Cezadan İndirilmesi Böylece Yargılaması Devam Eden Suça İlişkin Cezanın Belirlenmesi Gerektiğinin Gözetilmemesinin Hukuka Aykırılığı )

4.CEZA DAİRESİ E. 2021/39215 K. 2024/13957 T. 4.11.2024 • CUMHURBAŞKANINA HAKARET SUÇU ( Cumhurbaşkanına Hakaret İle Hakaret Suçunun İşlenmesi Halinde 5237 SK 299 ve 125. Maddelerinin İhlal Edilmesine Karşın Eylemin Tek Olması Nedeniyle Sanık Hakkında Aynı Kanunun 44. Maddesi Gereğince Daha Ağır Hüküm İçeren Aynı Kanunun 299. Maddesi Uyarınca Hüküm Kurulacağı ) • HAKARET SUÇU ( Cumhurbaşkanına Hakaret İle Hakaret Suçunun İşlenmesi Halinde 5237 SK 299 ve 125. Maddelerinin İhlal Edilmesine Karşın Eylemin Tek Olması Nedeniyle Sanık Hakkında Aynı Kanunun 44. Maddesi Gereğince Daha Ağır Hüküm İçeren Aynı Kanunun 299. Maddesi Uyarınca Hüküm Kurulmasının Gereği ) • FİKRİ İÇTİMA HÜKÜMLERİ ( Cumhurbaşkanına Hakaret Suçu – İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığınca Sanık Hakkında Cumhurbaşkanına Hakaret Suçundan Ayırma Kararı Verildiğinin Anlaşıldığı/Bahse Konu Soruşturmanın Akıbeti Araştırılarak Mümkün Olması Halinde Davaların Birleştirilmesi Aksi Halde Usulüne Uygun Şekilde Dava Dosyasının İncelenmesi Hakaret Suçundan Verilen Cezada Fikri İçtima Hükümleri Nazara Alınıp Sanığın Hukuki Durumunun Tayin ve Takdiri Gerektiği )

YARGITAY 4. CEZA DAİRESİ E. 2021/41211 K. 2024/13467 T. 24.10.2024 • HAKARET SUÇU ( Sanığın Olay Tarihinde Fiilen Görev Yapan Cumhurbaşkanı ve Müştekilere Yönelik Hakaret Eyleminin Tek Eylem Olması Nedeniyle Benimsenen Ceza Genel Kurulu’nun İlamı ile Sanık Hakkında 5237 SK Md.44 Gereğince Daha Ağır Hüküm İçeren Aynı Sayılı Kanun Md.299 Uyarınca Hüküm Kurulmasının Gerekmesi ve Dosya Kapsamından Suça Konu Sözlerin Cumhurbaşkanına da Yönelik Olduğunun Anlaşılması Nedeniyle Sanık Hakkında Cumhurbaşkanına Hakaret Suçundan Ayrı Bir Soruşturma ve Kovuşturmanın Yürütülüp Yürütülmediği Araştırılıp Tüm Kanıtlar Birlikte Değerlendirilmesi Gerektiği ) • FİKRİ İÇTİMA VE MAHSUP HÜKÜMLERİ ( Sanık Hakkında 5237 SK Md.44 Gereğince Daha Ağır Hüküm İçeren Aynı Sayılı Kanun Md.299 Uyarınca Hüküm Kurulmasının Gerekmesi ve Suça Konu Sözlerin Cumhurbaşkanına da Yönelik Olduğunun Anlaşılması Nedeniyle Sanık Hakkında Cumhurbaşkanına Hakaret Suçundan Ayrı Bir Soruşturma ve Kovuşturmanın Yürütülüp Yürütülmediği Araştırılıp Tüm Kanıtlar Birlikte Değerlendirilerek Hakaret Suçundan Verilen Cezada Fikri İçtima ve Mahsup Hükümleri de Nazara Alınıp Sanığın Hukuki Durumunun Tayin Edilmesi Gerektiği Gözetilmemesinin İsabetsiz Olduğu ) • HAGB KARARI ( Kesinleştiği 5 Yıllık Denetim Süresi Belirlendiği Kesinleşme Tarihinden İtibaren Denetim Süresinin Başladığı Sanığın Denetim Süresi Dolduktan Sonra İnceleme Konusu Suçu İşlediği Denetim Süresinde Yeni Suç İşlenmesi Halinde HAGB Karar Verilemeyeceğinin Belirtildiği Böylece Mezkur HAGB Kararın Hakaret Suçu Yönünden Sanık Hakkında Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılmasına Karar Verilmesine Engel Teşkil Etmediği Gözetilmeden ve 5271 SK Md.231/6’daki Koşullar Yeterince İrdelenmeden HAGB’ye Yer Olmadığına Karar Verilmesinin Hatalı Olduğu )

YARGITAY 4. CEZA DAİRESİ E. 2021/2984 K. 2023/23988 T. 9.11.2023 • CUMHURBAŞKANINA HAKARET SUÇU ( Cumhurbaşkanına Hakaret İle Kamu Görevlisine Görevinden Dolayı Hakaret Suçunun İşlenmesi Halinde Eylemin Tek Olması Nedeniyle 5237 SK Md. 44 Gereği Daha Ağır Hüküm İçeren 5237 S. Kanunun 299. Md.si Uyarınca Hüküm Kurulmasının Gerekmesi ve Soruşturma Dosyasında Sanık Hakkında Cumhurbaşkanına Hakaret Suçlarından Ayırma Kararı Verildiği ve Bu Suçtan Sanık Hakkında Soruşturma ve Kovuşturmanın Ayrı Yürütüldüğü/Ayrılan Dava Dosyasının Akıbetinin Araştırılarak ve Tüm Kanıtlar Birlikte Değerlendirilerek Sanığın Hukuki Durumunun Tayin Edilmesi Gerektiği ) • FİKRİ İÇTİMA ( Cumhurbaşkanına Hakaret Suçu – Sanık Hakkında Soruşturma ve Kovuşturmanın Ayrı Yürütüldüğü Cumhurbaşkanına Hakaret Suçuna İlişkin Dava Dosyasının Akıbetinin Araştırılarak Mümkün Olması Halinde Birleştirilmesi Aksi Halde Usulüne Uygun Şekilde Dava Dosyasının İncelenmesi ve Tüm Kanıtlar Birlikte Değerlendirilerek Hakaret Suçundan Verilen Cezada Fikri İçtima ve Mahsup Hükümleri de Nazara Alınıp Bir Karar Verilmesi Gereği ) • SUÇUN ALENİYET UNSURU ( Hakaret Suçu – 5237 S. Kanunun 125. Md.sinin 4. Fıkrasında Düzenlenen Aleniyetin Oluşabilmesi İçin Hakaretin Belirlenemeyen Sayıda Kişi ve Herkes Tarafından Görülme Duyulma ve Algılanabilme Olasılığının Bulunması ve Suçun Herhangi Bir Sınırlama Olmaksızın Herkese Açık Olan Yerlerde İşlenmesi Gerektiği/Sanığın Cezaevi Ring Aracına Bindirildiği Sırada Gerçekleştiği Kabul Edilen Hakaret Eyleminde Aleniyet Unsurunun Ne Şekilde Oluştuğu Açıklanıp Tartışılmadan Sanık Hakkında Hükmolunan Cezada Artırım Yapılmasının Hukuka Aykırı Görüldüğü ) • CEZANIN BELİRLENMESİ ( 5237 S. Kanunun 61. Md.sinin 5. Fıkrası Gereğince Hakaret Suçundan Hüküm Kurulurken Öncelikle Aynı Kanunun 125. Md.sinin 4. Fıkrasının Uygulanmasından Sonra 43. Md.sinin Uygulanması Gerektiğinin Gözetilmemesinin İsabetsizliği )

AV. İLTAN EKMEKÇİOĞLU